2014
Al dagen slaap ik erg slecht, mijn lichaam voelt gespannen en ondanks de dagelijkse meditatie, en af en toe sporten, lukt het me niet om de stress te verzachten. Op mijn werk maak ik er een zooitje van, ik kan me niet concentreren en doe alles fout, waardoor ik steeds gefrustreerder word. Lang geleden zou ik in een dergelijke toestand alles uit mijn handen laten vallen en me verliezen in grote hoeveelheden alcohol. Drinken, drinken, nauwelijks meer eten of slapen, dagen regen zich aaneen. Teruggetrokken uit de wereld om rust te vinden in mijn doorgedraaide hoofd. Meestal was het na een week of 2 genoeg geweest; ik wilde weer leven, dingen doen en me oprichten uit de puinhopen die ik had aangericht. Terugkerend uit de vergiftiging ontstond altijd een heerlijke helderheid in mijn geest, ook al trilden mijn handen en was ik kilo’s afgevallen, toch voelde ik me op een bepaalde manier herboren, gereinigd.
Maar ja, dat was vroeger en ik ben toch erg blij dat ik de drank intussen al weer 20 jaar heb weten af te zweren. Als ik stil sta bij wat allemaal er voor in de plaats is gekomen, vult mijn hart zich met grote dankbaarheid. 9 Jaar geleden is meditatie in mijn leven gekomen, eerst af en toe een kwartiertje en later ontdekte ik de lachmeditatie in het Vondelpark; met zijn allen liggend op picknickkleedjes een kwartier lachen en daarna een kwartier mediteren, heerlijk. Op weg er naar toe was ik er vaak van overtuigd dat mijn leven een gruwelijke mislukking was, ik en alle anderen slecht tot op het bot. Maar na het lachen waren de demonen in mijn hoofd plotsklaps verdwenen, het leven was geweldig, een zalig feest volop mogelijkheden om de meest prachtige dingen te creëren en beleven. Ook al waren deze ervaringen uiteraard tijdelijk, het was opmerkelijk hoe het omzetten van een paar knoppen in mijn hoofd tot zo’n transformatie kon leiden.
Binnen een jaar na mijn eerste kennismaking met meditatie deed ik mijn eerste 5 daagse Vipassana retraite bij de lieve Dingeman Boot. Ook al voelde ik me na die eerste retraite alleen maar gestressed, ik was vooral keihard aan het werk geweest, toch volgde er al snel een 8-daagse. Ondanks dat ik vaak zat te huilen op mijn kussentje voelde ik me langzaam lichter worden, ik begon een beetje te begrijpen hoe ik het beste mijn best kon doen om niet mijn best te doen. Tegenwoordig doe ik 2 keer per jaar een 10-daagse en verlang intussen naar langere periodes, na elke retreat voel ik me herboren, gereinigd, vol liefde en energie, vastbesloten om onze prachtige wereld alles te geven wat ik te geven heb.
Maar nu is de volgende retreat pas over 3 maanden en ik voel me werkelijk vreselijk, onmachtig om te communiceren en opgesloten in een kerker in mijn hoofd. Ik breid de dagelijkse meditatie uit tot enkele uren per dag, maar ik blijf vastzitten. Het voelt alsof ik niet voor- of achteruit kan met mijn leven, graag zou ik willen huilen, maar de tranen willen niet komen. Ik trek me verder terug uit de wereld en probeer de drukte van tv, krant en lawaai te vermijden. Precies zoals me geleerd is probeer ik te omarmen wat zich aandient in plaats van weg te duwen, maar het lukt niet, ik moet dieper gaan.
Dan krijg ik een sms-je van de bovenbuurman, hij gaat per direct op vakantie, het zal heerlijk stil zijn in huis. Ik grijp mijn kans en doe boodschappen voor 5 dagen. Nu kan ik beginnen aan een langgekoesterd wens; een solo retraite, gewoon in mijn eigen huis, midden in de Jordaan. Teruggetrokken in de stilte terwijl de wereld om me heen voortraast. Twijfels zijn er ook al, zou ik het volhouden? Kan ik de discipline opbrengen om tegelijk coach en leerling te kunnen zijn, of ga ik smokkelen door tv kijken, snoepen, internetten? Of met smoesjes het aantal meditatie uren terug brengen tot de concentratie en mindfulness verdwenen zijn? Of ga ik mijn tijd besteden aan onderhandelen met mezelf over wat ‘goed’ is, bijvoorbeeld nu eerst een reep chocolade in ruil voor een extra uurtje zitten… ik sta er steeds weer van te kijken hoe moeilijk ik het mezelf kan maken. Het fijne van ouder worden is dat je je eigen trukendoos een beetje leert doorzien en er met een glimlach naar kunt leren kijken, alsof je een dwarse puber aan het opvoeden bent.
De eerste dagen bouw ik het aantal meditatie uren langzaam op, het voelt prima om een soort glijdende Vipassana start te maken, de retraite in 3 dagen op te bouwen tot volle kracht. Vanaf dag 3 hou ik de gordijnen grotendeels dicht, anders zou de verleiding om naar de mooie gracht met alle levendigheid te kijken te groot worden. Ik maak een schema van 10 uur meditatie per dag, steeds 45 minuten lopen en dan 45 minuten zitten, in blokken van 3 uur. Daar tussen steeds een pauze voor een maaltijd of een kopje thee, het schema zet bewust de druk niet al te hoog op de ketel. Tijdens eerdere retraites heb ik ’s avonds Dhamma talks opgenomen, deze komen nu goed van pas. Elke dag sluit ik af met een talk, daarmee komen de eerdere retraites weer tot leven, ik voel me weer verbonden met de Dhamma en alle beoefenaren op de wereld, heerlijk. Tijdens de eerste dagen komt de moeheid en spanning langzaam uit mijn systeem, er zit duidelijk nog van alles dat graag gevoeld wil worden. Maar ook het verlangen naar mijn stamcafé op de hoek, ik kan zittend op mijn kussen de zalige cappuccino bijna ruiken. Ik blijf braaf zitten en observeer hoe het verlangen groeit en groeit en na een tijdje weer verdwijnt, bevrijdend.
De blokken van 3 uur zijn goed vol te houden en ik beluister elke dag een Brahma Vihara meditatie, mezelf vergeven brengt zoveel verdriet naar boven dat ik moet kokhalzen, het voelt alsof er bakstenen uit mijn buik loskomen, het is ok. De volgende dag zit ik ’s middags heerlijk te zitten en opeens overvalt me een enorme woede; dit is onzin, ik stop er nu direct mee! Voor ik het goed besef heb ik me omgekleed en storm ik de trap af op weg naar de ‘vrijheid’. Bij de voordeur aangekomen zeg ik tegen mezelf “het is prima om te stoppen, maar ga nu eerst terug naar je kussen en voel wat er te voelen is, wat is er zo heftig en dwingend? Maak deze periode in ieder geval af.” Terug op mijn kussen zakt de opwinding snel weg en ik geniet volop van het liefdevol corrigeren van die opstandige kleuter in me, heerlijk.
Op dag 6 is het tijd voor een uitstapje, ik moet mijn voorraden aan gaan vullen. Gewapend met een lange boodschappenlijst en 2 grote tassen ga ik in loopmeditatie naar buiten, gelukkig is het nog rustig op straat. In de supermarkt komt de muziek en de afgeslotenheid van de mensen keihard op me af, ik ben na 5 dagen mediteren al behoorlijk gevoelig geworden. Het komt op me over alsof de mensen totaal in zichzelf gekeerd zijn en vooral geen contact willen maken, het lijken wel een soort robots. Ikzelf voel me juist heel kwetsbaar en open, wat is het hier vreselijk. Ik voel de neiging in mezelf opkomen om snel mijn boodschappen bij elkaar te grissen en zo gauw mogelijk weg te vluchten, maar dat zou de mindfulness bederven en dan kon ik weer opnieuw beginnen. Ik probeer middenin de drukte, gewaar te blijven van wat er in me gebeurt. Terwijl het eigenlijk nog hartstikke rustig is, ervaar ik het als een kakofonie van agressieve prikkels. De botheid van de caissières, de afgestomptheid van de mensen, misschien moet je je wel afsluiten om in een dergelijke omgeving te kunnen functioneren. Als je alle prikkels echt zou ervaren zou je waarschijnlijk binnen korte tijd overspannen worden. Ik vraag me af of we niet allemaal in een staat van constante overprikkeling leven, allemaal ADHD hebben, ik weet het niet. Uiteindelijk kom ik rustig lopend, maar met snel kloppend hart en een opgejaagd gevoel weer thuis met de boodschappen, deze ervaring wil ik een volgende keer echt vermijden. Ik keer terug naar het schema, toch duurt het een paar uur voor ik me weer een beetje rustig voel.
Eigenlijk verloopt de rest van de retraite zoals de meeste andere, naarmate de stilte in mezelf zich verdiept, groeit er een geluksgevoel. Ook al ervaar ik soms verdriet, boosheid en pijn, het is goed, het mag er gewoon zijn. Van buiten dringen nog steeds geluiden door, pratende, lachende mensen, geluiden van de markt, het is ok. Ik hoef nergens naar toe, dit is de fijnste plek die er maar bestaat, heel nauw verbonden met diepere lagen in mezelf. Zijn, het is alles wat ik wil. Pas na de 10 dagen bouw ik langzaam het schema af, ik voel me dankbaar, vredig en vrij.